تاثیر حشره کش آزادیراختین روی پارامترهای زیستی شته رز macrosiphum rosae (hem.:aphididae) در شرایط آزمایشگاهی

گل رز گیاهی درختچه­ای است که دارای آفات متعددی از جمله شته رز macrosiphum rosae    می­باشد. کنترل شته­ها بیشتر وابسته به استفاده از حشره­کش­های شیمیایی است. به دلیل استفاده­های مکرر سموم، گونه­های بسیاری از شته­ها به بسیاری از ترکیبات شیمیایی مقاوم شده­اند. بنایراین برای کنترل شته­­ها، استفاده از روش­های جایگزین ضروری است. در این تحقیق، به منظور کاهش خسارت این آفت و اثرات نامطلوب آفت کش های شیمیایی در محصولات زینتی و زراعی، اثر غلظت­های مختلف حشره­کش آزادیراختین (azadirachtin indicae)روی پارامترهای تولید مثلی شته رز  m. rosaeمورد بررسی قرار گرفت. آزمایش­ها در شرایط دمایی cº1±25، رطوبت نسبی 60% و دوره نوری(l:d)  16:8 ساعت انجام گرفت. پس از آزمون زیست­سنجی، مقادیر lc10، lc25، lc50 و lc90 سم آزادیراختین روی شته رز، به ترتیب 5/0، 9/0، 62/1 و 94/4 میلی­لیتر بر لیتر محاسبه گردید. پارامترهای زیستی این حشره روی این غلظت­ها برآورد گردید. بیشترین میزان طول عمر حشرات کامل شته رز در شاهد و کمترین آن در تیمار 9/0و 62/1 بود. امید به زندگی یک شته تازه متولدشده در شاهد و تیمارهای 5/0، 9/0، 62/1 و 94/4 میلی­لیتر بر لیتر سم، به ترتیب 85/9 و 5/4، 22/3، 37/2 و 95/0روز بود که  با افزایش غلظت سم، امید به زندگی شته رز کاهش می­یابد. میزان باروری ناخالص (grr) شته رز در شاهد و غلظت های 5/0، 9/0 و 62/1 میلی­لیتر بر لیتر سم آزادیراختین به ترتیب 13/19، 73/8، 19/4 و66/3 عدد پوره بر شته ماده بود. نرخ خالص تولید مثل (r0) با احتساب مرگ و میر شته­های تولیدمثل کننده، در شاهد و تیمارهای 5/0، 9/0 و 62/1 میلی­لیتر بر لیتر آزادیراختین به ترتیب 95/12، 1/3، 3/1 و 02/1 پوره بر شته ماده زنده در مرحله سنی بود. نرخ ذاتی افزایش جمعیت (rm) در شاهد و تیمارهای 5/0، 9/0 و 62/1 میلی­لیتر بر لیتر آزادیراختین به ترتیب 30/0، 18/0، 04/0 و 01/0 به دست آمد. این مقدار نشان دهنده اثر قاطع غلظت های حشره­کش آزادیراختین روی رشد جمعیت شته رز می­باشد. نتایج این آزمایش نشان­دهنده اثر مثبت حشره­کش مذکور روی پارامترهای تولیدمثلی و در نتیجه کنترل موثر این آفت­کش روی شته رز می باشد.